საქართველოს ნარკოპოლიტიკის მკვეთრი გამკაცრება: ახალი რეგულაციები და მოსალოდნელი შედეგები

საქართველოში მნიშვნელოვნად მკაცრდება კანონმდებლობა ნარკოტიკული საშუალებების გავრცელებასა და მოხმარებასთან დაკავშირებით. ახალი რეგულაციები, რომლებიც ძალაში 2025 წლის პირველი ივნისიდან შევა, მნიშვნელოვნად ცვლის როგორც სასჯელის ზომებს, ისე სამართალდამცავი ორგანოების უფლებამოსილებას.

რა იცვლება ნარკოტიკების გავრცელებასთან დაკავშირებით

ახალი კანონის მიხედვით, ნარკოტიკული საშუალებების გაყიდვისთვის სასჯელი მკვეთრად მკაცრდება. თუ მოქმედი კანონმდებლობით მცირე ოდენობის ნარკოტიკის გაყიდვა მაქსიმუმ 10-წლიანი პატიმრობით ისჯებოდა, ახალი რეგულაციით ეს ვადა 12-დან 20 წლამდე იზრდება, შესაძლებელია ასევე უვადო პატიმრობის შეფარდებაც.

დეტალურად განისაზღვრა სანქციები კანაფისა და მარიხუანის გავრცელებისთვისაც:

• კანაფის და მარიხუანის გასაღება დაისჯება 3-დან 6 წლამდე პატიმრობით

• კანაფის და მარიხუანის გაყიდვა კი უფრო მკაცრად - 5-დან 10 წლამდე პატიმრობით

ქონების ჩამორთმევის ახალი მექანიზმი

ახალი კანონმდებლობა ასევე განსაზღვრავს, თუ ვინ ჩაითვლება ნარკომოვაჭრედ, მის ოჯახის წევრად, ახლო ნათესავად და დაკავშირებულ პირად. ეს განმარტებები ადრე კანონში არ არსებობდა, რაც ხშირად იურიდიულ ბუნდოვანებას იწვევდა.

განსაკუთრებით მნიშვნელოვანი ცვლილებაა ის, რომ შესაძლებელი გახდება ნარკორეალიზატორების ან ნარკოტიკების გავრცელებაში ხელშემწყობი პირების უძრავ-მოძრავი ქონების ჩამორთმევა და სახელმწიფოსთვის გადაცემა. ეს ნიშნავს, რომ ნარკოვაჭრობაში მხილებულებს შესაძლოა არა მხოლოდ თავისუფლება, არამედ მათი ქონებაც ჩამოერთვათ.

ცვლილებები ნარკოტიკების მომხმარებლებისთვის

2025 წლის 1 ივნისიდან ნარკოტიკების მომხმარებლებისთვისაც მკვეთრად იზრდება სანქციები. პირებს, რომლებსაც დაუდასტურდებათ ნარკოტიკის მოხმარება ან თავს აარიდებენ ნარკოლოგიურ შემოწმებას:

• 3 წლით ჩამოერთმევათ მართვის მოწმობა

• 5 წლით აეკრძალებათ საჯარო სამსახურში, პედაგოგიურ და საგანმანათლებლო დაწესებულებებში მუშაობა

• 5 წლით ჩამოერთმევათ იარაღის ტარების/ქონის უფლება

პოლიციის გაზრდილი უფლებამოსილება

ახალი კანონით, პოლიციელს ექნება უფლება, თუ ქცევითი ან სხვა გარეგნული ნიშნით ჩათვლის, რომ მოქალაქე შეიძლება ნარკოტიკული საშუალების ზემოქმედების ქვეშ იმყოფებოდეს, ის ექსპერტიზაზე გადაიყვანოს.

მოქალაქეს შეუძლია უარი თქვას ამ მოთხოვნაზე, თუმცა ამ შემთხვევაში მას რჩება ვალდებულება, 24 საათის განმავლობაში პოლიციას წარუდგინოს დამოუკიდებლად ჩატარებული კვლევის შედეგები. ნარკოტესტი უნდა გაკეთდეს მიმართვის გამოწერიდან არაუგვიანეს 8 საათისა.

ამ მოთხოვნის შეუსრულებლობა პირველ ჯერზე გამოიწვევს:

• 500-დან 2,000 ლარამდე ჯარიმას, ან

• 60 დღემდე ადმინისტრაციულ პატიმრობას

განმეორების შემთხვევაში კი დადგება სისხლისსამართლებრივი პასუხისმგებლობა, რაც პატიმრობას გულისხმობს.

შესაძლებლობა პატიმრობის თავიდან ასაცილებლად

კანონი ითვალისწინებს ერთ მნიშვნელოვან გამონაკლისს - პატიმრობა შესაძლებელია აიცილონ იმ პირებმა, ვინც ნებაყოფლობით ჩააბარებს პოლიციას ნარკოტიკებს. ეს დებულება მიზნად ისახავს ნარკოტიკული საშუალებების ბრუნვიდან ამოღებას და შესაძლოა დაეხმაროს იმ პირებს, ვინც სურს ნარკოტიკული დამოკიდებულებისგან თავის დაღწევა.

პოლარიზებული შეფასებები

კანონის მომხრეები მიიჩნევენ, რომ ასეთი მკაცრი ზომები აუცილებელია ნარკოვაჭრობის წინააღმდეგ ეფექტური ბრძოლისთვის და საზოგადოებრივი უსაფრთხოების უზრუნველსაყოფად. ისინი ამტკიცებენ, რომ გამკაცრებული სასჯელები შეამცირებს ნარკოტიკების ხელმისაწვდომობას და, შესაბამისად, მოხმარებასაც.

ოპონენტები კი აცხადებენ, რომ ამგვარი მიდგომა ზედმეტად რეპრესიულია და არ ითვალისწინებს ნარკოდამოკიდებულების, როგორც ჯანმრთელობის პრობლემის, კომპლექსურ ბუნებას. ისინი მოუწოდებენ, რომ მთავრობამ უფრო მეტი რესურსი ჩადოს პრევენციასა და მკურნალობაში, ვიდრე დასჯაში.

ახალი ნარკოპოლიტიკა საქართველოში მნიშვნელოვან ეტაპს წარმოადგენს ნარკოვაჭრობისა და ნარკომოხმარების წინააღმდეგ ბრძოლაში. დრო აჩვენებს, რამდენად ეფექტური იქნება ეს გამკაცრებული ზომები და რა გავლენას მოახდენს ის საზოგადოებაზე. ერთი რამ ცხადია - საქართველო ნარკოტიკებთან ბრძოლის საკითხში რეგიონში ერთ-ერთ ყველაზე მკაცრ პოლიტიკას ირჩევს.

გაფრთხილება: წარმოდგენილი ინფორმაცია ეფუძნება ამჟამად ხელმისაწვდომ ანგარიშებსა და ანალიზებს. ოფიციალური რეგულაციებისა და სამართლებრივი ტექსტების დასაზუსტებლად აუცილებელია მათი პირდაპირ გაცნობა. ყველა ფაქტი და სამართლებრივი ინტერპრეტაცია უნდა იქნეს გადამოწმებული ოფიციალურ სახელმწიფო წყაროებსა და კანონმდებლობასთან.